Δυο άρθρα του Θεόδωρου Κουτρούκη

---

Θεόδωρος Κουτρούκης * 

Η Κική και η Κοκώ 

 

«Σουλούπι, μπόι, μικρομεσαίο, ύφος του γόη, ψευτομοιραίο. Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης, λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης»

Τα καυστικά λόγια του Γεώργιου Σουρή θα μπορούσαν κάλλιστα να περιγράψουν την μεγαλύτερη μερίδα του πολιτικού προσωπικού που θα τεθεί ενώπιον των ψηφοφόρων στις τοπικές και περιφερειακές εκλογές του επόμενου Μαΐου, σε μια κρίσιμη για τον τόπο συγκυρία. Οι πολίτες θα κληθούν να αναδείξουν δημοτικούς άρχοντες. Πως όμως θα επιλέξουν;
Θα διαβάσουν τα βιογραφικά των υποψηφίων; Θα ακούσουν τις απόψεις τους; Θα μελετήσουν τις προτάσεις τους; Φαίνεται πως όχι. 

Το σύνηθες είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των υποψηφίων δεν θα γνωρίζουν καν να γράφουν ένα ολοκληρωμένο βιογραφικό σημείωμα, δε θα μπορούν ούτε κατ’ ελάχιστο να αρθρώσουν τρία ευλογοφανή επιχειρήματα στη σειρά, και, όσο για τις τεκμηριωμένες προτάσεις… το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;

Προσεχώς οι υποψήφιοι θα αρχίσουν να αρχίσουν να περιφέρουν το σαρκίο τους στους ανά γειτονιά καφενέδες επιδιώκοντας με κούφια λόγια να αποσπάσουν την ψήφο των συμπολιτών μας με τους οποίους θα τους συνδέει συγγενικός δεσμός, ένταξη στους οπαδούς της ίδιας ομάδας ή συγχρωτισμός στην ίδια συντροφιά. Ένα μέρος των εκλογέων θα επιλέξει να δώσει το σταυρό προτίμησης με κριτήριο το ντεκαπάζ των μαλλιών, τους έγχρωμους φακούς επαφής, τους κοιλιακούς τύπου Lacta. Μια επίσης μεγάλη μερίδα θα επιλέξει εκείνον που θα έχει φροντίσει για τον -πρόσκαιρο έστω - διορισμό του "ανάξιου" συνήθως παιδιού του σε βάρος του ικανότερου παιδιού του διπλανού, ο οποίος δεν διαθέτει ανάλογες γνωριμίες ή αυτόν που έχει διαπράξει κάποια παρανομία για να ευνοήσει τον ψηφοφόρο. Οι τυχόν ικανοί και επαγγελματικά επιτυχημένοι υποψήφιοι, συνήθως θα χαθούν μέσα στο γαϊτανάκι των κακόγουστων φληναφημάτων και του τόσο προσφιλους σπόρ των σεσημασμένων μετρίων: του πολιτικοκοινωνικού κουτσομπολιού.

Οι υποψήφιοι κοινής κοπής θα συνοδεύσουν την καμπάνια τους με υποσχέσεις περί παντός του επιστητού (μικρορουσφέτια, διορισμοί με ποικιλόμορφες συμβάσεις κ.λπ.), χωρίς ασφαλώς να πιστεύουν ούτε λέξη από αυτά που λένε. Η πλειοψηφία των αυτοδιοικητικών  πολιτευτών θα περιφέρουν ως περιοδεύον κατάστημα ειδών προικός την ψηφοθηρική επιχειρηματολογία τους με ένα μονάχα κίνητρο: την προσέγγιση της μαρμίτας της τοπικής εξουσίας. Για τους εν λόγω πολιτικάντηδες οι ιδεολογίες και οι αρχές είναι ψιλά γράμματα: αυτό που προέχει είναι να αναδείξουν το «πολιτικό τομάρι» τους και να αποκτήσουν –επιτέλους- ένα ρόλο που δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν στην κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή.

Τι θα γίνει όμως αν εκλεγεί ένας υποψήφιος στερείται στοιχειωδών ικανοτήτων διοίκησης και ηγεσίας για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του; Οι πολίτες θα πρέπει να ανεχθούν την ασήμαντη παρουσία του εκτός αν πιστέψουμε ο εκάστοτε αιρετός της αυτοδιοίκησης θα καταπιεί ένα φιστίκι την επομένη των εκλογών και θα μετατραπεί σε Σούπερ Γκούφη.

Ελπίδα θα υπάρξει αν μερικές ομάδες σοβαρών και αξιόπιστων  πολιτών αυτοοργανωθουν και εγκαινιάσουν την σε βάθος συζήτηση για τα προβλήματα και τις λύσεις τους. Μέχρι τότε, οι ψηφοφόροι θα βρίσκονται στο αδιάφορο δίλημμα, αν θα πρέπει να διαλέξουν την Κική ή την Κοκώ.

-------------------

Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα; 

Τα νεώτερα στοιχεία για την αγορά εργασίας είναι εξόχως αποκαλυπτικά. Μετά τις σαρωτικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων και την ασφυκτική πίεση των δυσθεώρητων ποσοστών ανεργίας τα στατιστικά δεδομένα απεικονίζουν τη ζοφερή πραγματικότητα. 
Με μισθό κάτω των 1.000 ευρώ (μεικτά) αμείβονται σχεδόν 6 στους 10 μισθωτοί. 1 στις 2 επιχειρήσεις δεν πληρώνει εμπρόθεσμα τους μισθούς. Το 20,24% των απασχολουμένων λαμβάνουν μέχρι 500 ευρώ και το 36,72% μισθό από 601 έως 1.000 ευρώ. Μόνο 7 στους 10 απασχολούνται πάνω από 35 ώρες την εβδομάδα. Οι μεγαλύτεροι εργοδότες είναι το λιανικό εμπόριο (13,73% των απασχολουμένων), το χονδρικό εμπόριο (10,79%), η εστίαση (8,87%).

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Η ευελιξία της αγοράς εργασίας διαδίδεται με μεγάλη ταχύτητα, ενώ η επιταγή των πιστωτών για τη μείωση του κόστους εργασίας, ως μέσο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων επιδιώκεται με προθυμία από τους σχεδιαστές της οικονομικής πολιτικής.  Οι μέσες αμοιβές απέχουν πολύ από το να επαρκούν για την επιβίωση ενός τυπικού νοικοκυριού (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης) και τα κύρια κοιτάσματα απασχόλησης εξακολουθούν να εντοπίζονται στον «ασταθή» τομέα των υπηρεσιών.

Δυστυχώς, οι εξελίξεις εκτυλίσσονται ταχύτερα από το ρυθμό προσαρμογής της ελληνικής κοινωνίας. Η ταχύρρυθμη εξατομίκευση των όρων εργασίας των μισθωτών, η διάβρωση των θεσμών του κοινωνικού διαλόγου και η σχεδιαζόμενη αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου των ομαδικών απολύσεων θα προκαλέσουν περαιτέρω αποσταθεροποιητικές επιδράσεις στους όρους αμοιβής και απασχόλησης.

Το νέο τοπίο της αγοράς εργασίας θα είναι πολύ διαφορετικό από ότι γνωρίσαμε μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Αυξημένη εργασιακή ανασφάλεια, περισσότερη ευελιξία, χαμηλότερες αμοιβές, μηδαμινή συλλογική δράση των μισθωτών. Οι νέοι εργαζόμενοι θα διαθέτουν ελάχιστη διαπραγματευτική δύναμη σε ένα καθεστώς που ελάχιστα θα θυμίζει τις εργασιακές σχέσεις, με τις οποίες δραστηριοποιήθηκαν οι γονείς τους. Αυτό που μένει να δούμε είναι αν θα καταφέρουν με τη δράση τους (ατομική ή συλλογική;) να διασώσουν τα ελάχιστα συστατικά στοιχεία των εργασιακών σχέσεων του 20 αιώνα: τον κατώτατο μισθό, τις συμβάσεις, τα εργατικά συνδικάτα. Μένει να δούμε αν στο νέο τοπίο απασχόλησης τα κουρέλια (των εργασιακών θεσμών) θα τραγουδάνε ακόμα.  

*Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικής των Ανθρώπινων Πόρων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου