ΕΓΚΛΗΜΑ : ΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ .. ΕΠΕΝΔΥΣΗ

Ένας φιλόσοφος παράγει ιδέες, ένας ποιητής ποιήματα, ένας παπάς κηρύγματα, ένας καθηγητής εγχειρίδια κ.λπ. Ένας εγκληματίας παράγει εγκλήματα. Όταν εξετάσει κανείς ποιο λεπτομερειακά τη συνάρτηση αυτού του τελευταίου κλάδου παραγωγής με το σύνολο της κοινωνίας, τότε θ΄απαλλαγεί από πολλές προκαταλήψεις. Ο εγκληματίας δεν παράγει μόνο εγκλήματα, αλλά και το ποινικό δίκαιο, και μαζί του και τον καθηγητή που κάνει παραδόσεις για το ποινικό δίκαιο και επιπλέον το αναπόφευκτο εγχειρίδιο, με το οποίο αυτός ο ίδιος ο καθηγητής ρίχνει τις παραδόσεις του στην αγορά με τη μορφή « εμπορεύματος ». Έτσι πραγματοποιείται αύξηση που εθνικού πλούτου, χωρίς να γίνεται λόγος για την ατομική απόλαυση, την όποια, όπως μας λέει ένας αρμόδιος μάρτυρας, ό καθηγητής Ρόσερ, το χειρόγραφο του εγχειριδίου χαρίζει στον ίδιο τον συγγραφέα του.

Ο εγκληματίας παράγει ακόμα όλη την αστυνομία και την ποινική δικαιοσύνη, τους δικαστικούς κλητήρες, τους δικαστές, τους δήμιους, τους ενόρκους κ.λπ. Και όλοι αυτοί οι διάφοροι κλάδοι επαγγελματιών, που αποτελούν ισάριθμες κατηγορίες του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, αναπτύσσουν διάφορες ικανότητες του ανθρώπινου πνεύματος, δημιουργούν καινούργιες ανάγκες και καινούργιους τρόπους ικανοποίησής τους. Μοναχά τα βασανιστήρια λ.χ. αποτέλεσαν την αφορμή για τις πιο έξυπνες μηχανικές εφευρέσεις, στη δε παραγωγή των συνεργών τους απασχόλησαν ένα ολόκληρο πλήθος έντιμων χειροτεχνών.

Ο εγκληματίας δημιουργεί μίαν εντύπωση, εν μέρει ηθική, εν μέρει τραγική, ανάλογα με τις περιστάσεις, και προσφέρει έτσι μιάν « υπερησία », μία κίνηση των ηθικών και αισθητικών αισθημάτων του κοινού. Δεν παράγει μόνο εγχειρίδια για το ποινικό δίκαιο, ούτε μόνο κώδικες της ποινικής νομοθεσίας και μαζί τους ποινικούς νομοθέτες, άλλα και τέχνη, λογοτεχνία, μυθιστορήματα, ακόμα και τραγωδίες, όπως το αποδείχνουν όχι μόνο η « Ενοχή » του Μυλλνερ και οι « Ληστές » του Σίλλερ, αλλά ακόμα και ο « Οιδίπους » και ο « Ριχάρδος ο τρίτος ». Ο εγκληματίας διακόπτει τη μονοτονία και την καθημερινή ασφάλεια της αστικής ζωής. Την προφυλάσσει έτσι από τη στασιμότητα και προκαλεί όλη εκείνη την ανήσυχη ένταση και κινητικότητα, χωρίς την οποία θα αμβλύνονταν ακόμα και το κεντρί του συναγωνισμού. Έτσι δίνει κάποιο κέντρισμα στις παραγωγικές δυνάμεις. Ενώ το έγκλημα, αφαιρώντας ένα μέρος του υπεράριθμου πληθυσμού από την αγορά εργασίας, μειώνει έτσι τον συναγωνισμό ανάμεσα στους εργάτες και εμποδίζει ως ένα σημείο την πτώση του μισθού εργασίας κάτω από το κατώτατο όριό του. Η πάλη ενάντια στο έγκλημα απορροφά ένα άλλο μέρος του ίδιου πληθυσμού. Ο εγκληματίας επεμβαίνει έτσι σαν μια από εκείνες τις φυσικές « εξισορροπήσεις » που αποκατασταίνουν ένα σωστό επίπεδο και ξανοίγουν μιαν ολόκληρη προοπτική « ωφέλιμων » κλάδων απασχόλησης.

Οι επιδράσεις του εγκληματία στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων μπορούν ν΄ αποδειχτούν ως τις λεπτομέρειές τους. Θα πρόκοβαν οι κλειδαράδες ως την τωρινή τους τελειότητα, αν δεν υπήρχαν οι κλέφτες; Η εκτύπωση τραπεζογραμματίων θα έφτανε ως τη σημερινή τους τέλεια εμφάνιση, αν δεν υπήρχαν οι παραχαράκτες; Θα εύρισκε το μικροσκόπιο το δρόμο του στη συνηθισμένη εμπορική σφαίρα χωρίς την απάτη στο εμπόριο; Μήπως η πρακτική χημεία δεν χρωστάει τόσα στη νόθευση των εμπορευμάτων και στην προσπάθεια της αποκάλυψής της, όσα και στον τίμιο ζήλο της παραγωγής; Το έγκλημα, με τα διαρκώς νέα μέσα επίθεσης ενάντια στην ιδιοκτησία, γεννάει διαρκώς νέα μέσα υπεράσπισης και επιδρά έτσι τόσο παραγωγικά στην εφεύρεση μηχανών όσο επιδρούν και οι απεργίες. Αλλ΄ ας εγκαταλείψουμε τη σφαίρα του ατομικού εγκλήματος : Θα δημιουργούνταν ποτέ χωρίς εθνικά εγκλήματα ή παγκόσμια αγορά ; Χωρίς αυτά θα δημιουργούνταν μήπως ακόμα και αυτά τα έθνη; Και μήπως το δέντρο της αμαρτίας δεν είναι ταυτόχρονα και το δέντρο της γνώσης από τον καιρό ακόμα του Αδάμ; Στο βιβλίο του « Μύθοι για τις μέλισσες » ο Μαντεβιλ απόδειξε ήδη την παραγωγικότητα όλων των δυνατών επαγγελμάτων κ.λπ και γενικά την τάση ολόκληρου αυτού του επιχειρήματος :

« Αυτό που ονομάζουμε κακό σ΄ αυτό τον κόσμο , τόσο το ηθικό όσο και το φυσικό κακό, είναι η μεγάλη αρχή, που μας κάνει κοινωνικά πλάσματα, ή στέρεη βάση, η ζωή και το στήριγμα όλων χωρίς εξαίρεση των επαγγελμάτων και απασχολήσεων. Εδώ πρέπει να αναζητήσουμε την αληθινή καταγωγή όλων των τεχνών και επιστημών. Και τη στιγμή που θα σταματούσε το κακό, την ίδια στιγμή θα έπρεπε να χαλάσει η κοινωνία, αν δεν αφανιζόταν ολότελα ».

Σημ. Μόνο που ο Μάντεβιλ ήταν φυσικά απείρως τολμηρότερος και τιμιότερος από τους Φιλισταίους απολογητές της αστικής κοινωνίας


Παρέκβαση

Για την παραγωγική εργασία

Κ.ΜΑΡΞ

24 - 2 - 2011

ΣΠ.ΑΝ